Narzędzia wykorzystywane przez naukowców.
Menedżery bibliografii
W działalności naukowej nieocenioną pomocą okazują się narzędzia (tzw. menedżery bibliografii), za pomocą których można gromadzić interesujące publikacje naukowe, czyli tworzyć swój podręczny warsztat pracy. Te narzędzia i zorganizowana przez nie baza literaturowa znajdą zastosowanie także podczas pisania publikacji naukowych – do zautomatyzowanego tworzenia przypisów w tekście oraz bibliografii załącznikowej w jednym z tysięcy stylów cytowania. Pozwalają więc na łatwe dostosowanie formatowania aparatu naukowego do wymogów danego wydawnictwa.
Do dyspozycji są min.:
- narzędzia bezpłatne, np. Zotero
- narzędzia komercyjne, spośród których BPŁ poleca: Mendeley i EndNote Web.
Korzystanie z ww. narzędzi zostało dokładnie omówione w rozdziale 8 ogólnodostępnego kursu „Elektroniczny warsztat pracy naukowej” na platformie WIKAMP.
Identyfikatory naukowców
Identyfikator jednoznaczne określa tożsamość autora i jednocześnie eliminuje problem błędnej identyfikacji prac.
W obrębie jednego konta pozwala:
- przyporządkować różne zapisy nazwiska, imion i inicjałów, odnoszące się do danego autora
- dodać publikacje sprzed zmiany nazwiska i po niej
- scalić dane, by uzyskać prawidłowe dane bibliometryczne.
Identyfikator naukowca jest stały nawet w sytuacji zmiany miejsca pracy, a tym samym afiliacji. Jest istotny w bazach naukometrycznych: daje autorom możliwość poprawnego kształtowania swojego naukowego portfolio i prezentowania osiągnięć na podstawie dwóch wskaźników: Impact Factor i indeks Hirscha oraz – liczby cytowań.
Identyfikatory wykorzystywane są też do kontaktów z zewnętrznymi instytucjami: różne organizacje używają ich do poprawy jakości cytowań i rekordów bibliograficznych, do kontroli publikacji oraz uwierzytelniania na własnej platformie personelu, redaktorów i autorów. Mogą być wymagane podczas występowania o granty. Wydawcy (np. IEEE, Nature Publishing Group, Biomed Central) wykorzystują identyfikatory w celu uzyskania pełnych informacji o autorach, ich dorobku i afiliacjach w momencie składania przez nich manuskryptów.
Researcher ID to unikalny identyfikator, który wyróżnia badaczy w bazie Web of Science. Zapewnia globalnej społeczności badawczej bezcenny zbiór informacji o autorach.
Identyfikator Web of Science Researcher ID pomaga rozwiązywać problemy związane z tożsamością autora oraz umożliwia prawidłowe powiązanie między badaczem a jego publikacjami w Web of Science.
Profil autora w Web of Science Researcher ID zapewnia:
- wykazanie publikacji indeksowanych i nieindeksowanych w WoS oraz dorobku recenzenckiego i redakcyjnego
- synchronizację z ORCID
- edycję nazwy autora i afiliacji
- wykazanie informacji o nagrodach
- publicznie dostępną wersję darmową.
ORCID ID (Open Researcher and Contributor Identifier) to międzynarodowy, trwały identyfikator naukowca uznawany powszechnie w świecie nauki. Stanowi otwarty projekt, który nie jest powiązany z żadnym serwisem, bazą czy instytucją. Zapewnia scalenie danych z różnych źródeł (łatwy import danych z „zasobów” konkurencyjnych identyfikatorów, np. Researcher ID, Scopus Author Identifier, Google Scholar), by zapewnić kompleksową informację w jednym miejscu.
Można z nim powiązać różne informacje o naukowcu, np. wykształcenie, afiliacje, publikacje, recenzje, realizowane granty, nagrody, przynależność do stowarzyszeń naukowych itp. W szczególności pozwala on na łączenie z różnymi systemami informacji o publikacjach oraz na automatyczną wymianę między tymi systemami a serwisem ORCID. W Polsce ORCID ID jest stosowany w systemie POL-on.
Założenie profilu w bazie pozwala na:
- jednoznaczną identyfikację autorów i współautorów
- prawidłowe indeksowanie opublikowanych artykułów
- wykorzystanie numeru ORCID w bazach danych i portalach naukowych
- zamieszczenie dodatkowych informacji w profilu ORCID – biogramu, przebiegu kariery naukowej i wielu innych.
Podstawowe zalety systemu identyfikacji ORCID to:
- unikalna identyfikacja autora niezależnie od miejsca i rodzaju publikacji
- likwidacja takich problemów jak różne wersje nazwiska i imienia, podobne i zdublowane nazwiska, zmian nazwiska w trakcie kariery naukowej
- niezależność od innych identyfikatorów
- możliwość powiązania z profilami w innych zasobach (np. wzajemne linkowanie ORCID ID z profilami w bazach Web of Science i Scopus).
Rejestracja w systemie ORCID jest bezpłatna dla osób i instytucji. Można jej dokonać na stronie ORCID.
Zarządzenie Nr 04/2018 Rektora Politechniki Łódzkiej z dnia 1 czerwca 2018 roku w sprawie kont ORCID dla nauczycieli akademickich w Politechnice Łódzkiej (dostęp po zalogowaniu).
Informacji w sprawie identyfikatora ORCID udziela Oddział Zbiorów Elektronicznych Biblioteki PŁ (tel. 42 631 20 51, e-mail oze@lib.p.lodz.pl).
Scopus Author ID jest identyfikatorem tworzonym automatycznie przez algorytmy w bazie Scopus. Jego celem jest rozróżnienie autorów o podobnych nazwiskach przez przypisanie do każdego z nich unikalnego numeru i zgrupowanie wszystkich dokumentów napisanych przez danego autora znajdujących się w zasobach bazy.
Profil jest przypisywany automatycznie każdemu autorowi, który opublikował co najmniej dwa artykuły indeksowane w bazie.
Autor nie może samodzielnie dodawać publikacji do swojego profilu. Może natomiast zgłaszać poprawki dotyczące np. przypisania mu cudzych publikacji, braku powiązania z własnymi publikacjami indeksowanymi w tej bazie, błędów w afiliacji publikacji itp.
Google Scholar Profile stanowi popularne narzędzie prezentacji dorobku publikacyjnego. Serwis jest łatwo dostępny oraz automatycznie powiązany z wynikami z wyszukiwarki Google Scholar. Do obsługi profilu konieczne jest konto w Google i uzupełnienie pól z imieniem, nazwiskiem i afiliacją.
Serwis pozwala utworzyć zestawianie publikacji autora z ich cytowaniami. Przy konfigurowaniu profilu dostępna jest opcja automatycznego aktualizowania listy publikacji.
Google Scholar Profile jest powiązany z usługą Google Scholar Citations, która umożliwia autorom śledzenie, gdzie i przez kogo cytowane są ich prace. Serwis pozwala również automatycznie wyliczyć indeks Hirscha dla autora.
Należy pamiętać, że Google Scholar Citations nie uwzględnia alternatywnych nazw oraz wcześniejszych afiliacji, nie pokazuje także liczby wszystkich publikacji danego autora. Aby sprawdzić, ile łącznie publikacji autora jest w profilu, trzeba przejść na ostatnią stronę listy jego publikacji.
Google Scholar Profile jest źródłem danych dla programów bibliometrycznych (Publish or Perish, Scholarometer).
Inne narzędzia
Scholarcy to narzędzie oparte na sztucznej inteligencji, które służy do streszczania artykułów online.
Bezpłatne konto umożliwia korzystanie Article Summarizer, a tym samym pozwala na wygenerowanie do 3 streszczeń dziennie. Aby uzyskać nieograniczoną liczbę streszczeń i dostęp do większej liczby funkcji, trzeba zasubskrybować Scholarcy Library (bezpłatnego konto testowe przez 7 dni).