Przejdź do treści

Bibliometria

Bibliometria jest zbiorem metod statystycznych i matematycznych stosowanych do analizy piśmiennictwa naukowego. W praktyce akademickiej to ważna nauka, realizowana poprzez analizę bibliometryczną w określonych bazach danych i pozwalająca na porównywanie dorobku naukowego autorów i instytucji przy pomocy szeregu wskaźników, punktacji i narzędzi.

Zdjęcie poglądowe przedstawiające notatnik z napisem Impact Factor, położony na klawiaturze komputera.

Wskaźniki i punktacje

Treść (rozbudowana)
Impact Factor

Impact Factor (IF, wskaźnik oddziaływania, współczynnik wpływu) to miara częstotliwości, z jaką artykuł z czasopisma był w danym roku cytowany. Obliczany jest corocznie przez Clarivate na podstawie liczby cytowań do liczby artykułów w danym czasopiśmie na przestrzeni ostatnich dwóch lat dla danych zaindeksowanych w bazie Web of Science Core Collection

Impact Factor pomaga ocenić znaczenie czasopisma w zestawieniu z innymi czasopismami z tej samej dziedziny. Informacje o wartości IF dla danego czasopisma podaje baza Journal Citation Reports (JCR). 

Five Year Impact Factor (Pięcioletni Impact Factor) został wprowadzony w celu analizy wpływu czasopisma w większym przedziale czasu. Obliczany jest w analogiczny sposób do IF, ale pod uwagę brany jest 5-letni okres.

0
Sumaryczny Impact Factor

To wskaźnik bibliometryczny określający jakość dorobku naukowego autora i stanowiący sumę wartości IF czasopism, w których autor opublikował artykuły naukowe (IF zgodnie z rokiem publikacji).

Wzór na Impact Factor w danym roku

IFR = ilość cytowań w R dla publikacji z (R-1 + R-2) / ilość publikacji w (R-1 + R-2)

gdzie:

R oznacza rok, dla którego obliczany jest wskaźnik.

Wzór na Sumaryczny Impact Factor

SIF = IF1 + IF2 + … + IFn 

gdzie:

SIF – Sumaryczny Impact Factor autora

IFn – Impact Factor czasopisma, w którym opublikowano artykuł (zgodny z rokiem publikacji).

0
CiteScore

CiteScore to wskaźnik bibliometryczny opisujący czasopisma (oraz inne wydawnictwa ciągłe, np. serie książkowe czy doniesienia z cyklicznych konferencji) zindeksowane w bazie Scopus. CiteScore za dany rok to wynik dzielenia liczby cytowań publikacji z ostatnich czterech lat (w tym także z roku, dla którego wskaźnik jest obliczany) przez liczbę tych publikacji.

Wskaźnik CiteScore powinno się wykorzystywać jedynie do porównywania czasopism w obrębie jednej dyscypliny, ponieważ jest to wskaźnik nieznormalizowany i nie uwzględnia różnic pomiędzy dyscyplinami.

CiteScore obliczany jest jednorazowo dla każdego roku i nie ulega zmianom przy kolejnych aktualizacjach bazy Scopus. Istnieje również CiteScore Tracker, czyli wersja wskaźnika służąca do oceny cytowalności czasopisma w roku bieżącym – udostępniana zazwyczaj na przełomie maja i czerwca. Cechuje ją ta sama metodologia.

Wszystkie wskaźniki bibliometryczne związane z CiteScore widoczne są w bazie Scopus po wybraniu tytułu czasopisma np. w zakładce „Sources”.

0
SCImago Journal Rank (SJR)

SCImago Journal Rank (SJR) to wskaźnik prestiżu czasopism naukowych uwzględniający zarówno liczbę cytowań otrzymanych przez czasopismo, jak i prestiż czasopism, z których pochodzą cytowania. Prestiż czasopisma wynika z połączenia liczby rekomendacji oraz z renomy dzieł, w których opublikowano te rekomendacje. W przypadku SJR dziedzina, jakość i reputacja czasopisma mają bezpośredni wpływ na wartość cytowania.
 
Możliwość porównania liczby dokumentów opublikowanych, liczby cytowań, wskaźnika SJR (wskaźnik cytowalności i oglądalności), indeksu Hirscha umożliwia portal SCImago Journal & Country Rank obejmujący czasopisma i krajowe wskaźniki naukowe opracowane na podstawie informacji zawartych w bazie danych Scopus (Elsevier).

0
Source Normalized Impact per Paper (SNIP)

Parametr SNIP został wprowadzony przez Marka Moeda w roku 2010 i jest wyznaczany na podstawie bazy Scopus. Source Normalized Impact per Paper pozwala na określenie cytowalności danego czasopisma w odniesieniu do dziedziny, którą czasopismo reprezentuje. Jest to jedyny znormalizowany parametr, który bierze pod uwagę różnice wynikające z odmiennych praktyk wydawniczych w różnych dziedzinach.

Współczynniki korygujące uwzględnione w metodzie obliczania parametru obejmują średnią częstotliwość cytowań w danej dyscyplinie, a także czas dojrzewania publikacji (ile czasu upływa od opublikowania do szczytu cytowań) czy odsetek autocytowań.

W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że wartość SNIP jest ilorazem średniej liczby cytowań z danego roku odnoszących się do publikacji z ostatnich 3 lat oraz potencjału cytowalności w danej dziedzinie. Należy przy tym zaznaczyć, że ma inną metodologię niż wskaźnik CiteScore, ponieważ przy jego wyliczaniu uwzględnia się jedynie trzy typy dokumentów: article, conference paper oraz review.

Przy użyciu wartości parametru SNIP można pokusić się o porównanie czasopism z odmiennych dyscyplin.

0
Indeks Hirscha (indeks h, h-index)

Współczynnik h jest sposobem mierzenia osiągnięć naukowych z uwzględnieniem liczby publikacji i liczby cytowań.

To wskaźnik charakteryzujący dorobek naukowca – informuje, ile h publikacji autora było cytowanych ≥ h razy.

Indeks Hirscha można obliczyć przy pomocy następujących narzędzi (wyniki uzyskane z poszczególnych źródeł mogą się różnić w zależności od zawartości wykorzystywanej bazy):

  • baz na platformie Web of Science
  • bazy Scopus
  • narzędzia Publish or Perish.

Współczynnik został wprowadzony w 2005 roku przez J. E. Hirscha jako wskaźnik określający wagę i znaczenie wszystkich prac naukowych danego autora, charakteryzujący jego całkowity dorobek, a nie tylko znaczenie jednej poszczególnej pracy. Indeks Hirscha określa zdolność do publikowania często cytowanych prac. Wskaźnik ten wynosi h, gdy h liczba publikacji została zacytowana co najmniej h razy, np. współczynnik h = 10, gdy autor ma 10 publikacji cytowanych co najmniej 10 razy.

0
Index Copernicus Journals Master List (JML)

Źródłem wskaźnika ICV jest Index Copernicus International Journals Master Lists. W tej bazie referencyjnej można znaleźć aktualne wartości Index Copernicus Value (ICV) dla poszczególnych tytułów, prognozy wysokości wskaźnika na kolejny rok, informacje dotyczące adresu wydawniczego i strony WWW czasopisma, języka publikacji, indeksacji w bazach o zasięgu międzynarodowym.

0
Field-Weighted Citation Impact (FWCI)

FWCI jest wskaźnikiem znormalizowanym, generowanym przy użyciu narzędzia analitycznego SciVal. Współczynnik wyraża stosunek liczby cytowań publikacji do średniej światowej liczby cytowań uzyskanych przez wszystkie podobne publikacje zaindeksowane w bazie Scopus. Uwzględnia specyfikę dyscypliny, a także rodzaj i rok publikacji.

FWCI stosowany jest do porównań między różnymi dziedzinami nauki.

0

Bazy referencyjne

Bibliograficzne bazy danych odgrywają ogromną rolę w procesie rozwoju nauki. Nowoczesne technologie informatyczne, umożliwiające wielokierunkowe wyszukiwania, zapewniają szybkość w pozyskiwaniu informacji. Bazy stanowią gwarancję wiarygodności danych oraz są niezbędną częścią warsztatu naukowego osób prowadzących badania.

Część baz ma charakter otwarty, co oznacza, że udostępnia swoje zasoby nieodpłatnie i bez żadnych warunków. Pozostałe to bazy zamknięte, komercyjne – dostępne po wykupieniu prenumeraty – takie jak Web of Science czy Scopus.

Wybrane bazy referencyjne
  1. Agro
  2. BazEkon
  3. BazHum
  4. BazTech
  5. Bibliographica Cartographica
  6. Biological Abstracts/ BIOSIS Preview/ BIOSIS
  7. CEEOL – Central and Eastern European Online Library
  8. CEJSH – The Central European Journal of Social Sciences and Humanities
  9. Chemical Abstracts (CAS)
  10. Cold Regions Science and Technology Bibliography
  11. Compendex 
  12. DBLP Computer Science Bibliography
  13. DOAJ Directory of Open Access Journals
  14. EMBASE
  15. ERIC
  16. ERIH PLUS
  17. GeoArchive (Geosystems)
  18. Geobase
  19. GeoRef: Bibliography & Index of Geology
  20. INSPEC 
  21. IREON Gateway – The International Relations and Area Studies Gateway
  22. JSTOR
  23. MathSciNet (Mathematical Reviews)
  24. Polska Bibliografia Lekarska
  25. ProQuest/CSA
  26. PubMed / PubMed Central / Medline
  27. Referativny Zhurnal / VINITI
  28. SPIRES
  29. SPORTDiscus
  30. The Philosopher's Index
  31. Zentralblatt MATH
  32. Zoological Record.
0

Wykazy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Wykazy czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych oraz wydawnictw monografii naukowych pojawiają się na stronie Ministerstwa w komunikatach. Obejmują czasopisma, które są uwzględniane przy ocenie parametrycznej placówek naukowych, uczelni, instytutów, jednostek badawczo-rozwojowych finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W ocenie parametrycznej uwzględniany jest dorobek naukowy jednostki m.in. na podstawie liczby punktów przyznanych publikacjom, których autorami są pracownicy danej jednostki.

Komunikat z 05.01.2024 roku – Wykaz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych.